Trong thời đại của chúng
ta sự bùng nổ công nghệ thông tin đã tác
động đến công cuộc phát triển kinh tế xã hội loài người. Đảng và Nhà nước ta đã
xác định rõ ý nghĩa và tầm quan trọng của công nghệ thông tin , truyền thông cũng như yêu cầu đẩy mạnh ứng
dụng công nghệ thông tin, đào tạo nguồn nhân lực đáp ứng yêu cầu công nghiệp
hóa, hiện đại hóa, mở cửa và hội nhập, hướng tới nền kinh tế tri thức.
Ngày
nay khi công nghệ thông tin càng phát triển thì việc ứng dụng công nghệ
thông tin vào tất cả các lĩnh vực là một điều tất yếu, trong đó có lĩnh vực
Giáo dục và Đào tạo. Trong giáo dục đào tạo công nghệ thông tin được ứng dụng mạnh
mẽ trong những năm gần đây và các trường đã đưa tin học vào giảng dạy, học tập.
Trong đó có trường tiểu học Kỳ Đồng.
Hiện
nay Bộ giáo dục và Đào tạo yêu cầu đẩy mạnh ứng dụng công nghệ thông tin trong giáo dục đào tạo ở tất cả các cấp học,
bậc học, ngành học. Xem công nghệ thông tin như là một công cụ hỗ trợ đắc lực nhất cho đổi
mới phương pháp dạy học ở các môn học.
Nhưng
làm thế nào để việc ứng dụng công nghệ thông tin trong
các tiết dạy đạt hiệu quả cao nhất ? Đó là một vấn đề mà không phải người giáo
viên nào cũng giải quyết một cách hoàn hảo.
Theo quy định của Sở Giáo
dục và Đào tạo thì tất cả giáo viên điều phải biết sử dụng máy vi tính và ít
nhất phải có chứng chỉ A tin học. Tuy vậy có chứng chỉ A tin học, sử dụng thành
thạo máy vi tính nhưng khi áp dụng soạn giáo án điện tử lại là một điều không
đơn giản.
Phần
lớn các giáo viên ngại sử dụng giáo án điện tử trong giảng dạy vì cho rằng sẽ tốn thời gian
để chuẩn bị bài giảng. Để tạo được những hình ảnh đẹp, sống động trên các Slide
đòi hỏi phải mất nhiều thời gian chuẩn bị và đây chính là điều mà giáo viên rất
ái ngại.
Khi
sử dụng giáo án điện tử giáo viên phải
vất vả gấp nhiều lần so với cách dạy truyền thống với phấn trắng bảng đen, đó
là giáo viên phải mất thời gian tìm hình ảnh minh họa, âm thanh, tư liệu dẫn
chứng phù hợp với nội dung bài giảng... khi sử dụng giáo án điện tử ngoài những kiến thức cơ bản về vi tính, sử
dụng thành thạo phần mềm PowerPoint giáo viên cần phải có tính sáng tạo, tính thẩm
mỹ và sự nhạy bén để tìm kiếm tư liệu phục vụ cho bài dạy và nhất là phải có
niềm đam mê, vì khi có lòng đam mê thì chúng ta mới thực hiện được những việc
được coi là vất vả như nêu ở trên.
Chính
gì những khó khăn gặp phải khi sử dụng giáo án điện tử mà các
giáo viên chủ yếu chỉ ứng dụng Công nghệ thông tin trong các tiết thao giảng,
còn ngoài ra rất ít khi sử dụng nó trong các tiết dạy thông thường.
Để
thiết kế được một giáo án điện tử phục vụ cho tiết dạy, người giáo viên cần có
những kiến thức cơ bản như:
-
Biết sử dụng máy vi tính;
-
Biết sử dụng phần mềm PowerPoint;
-
Biết truy cập Internet;
-
Biết cách sử dụng máy chiếu (Projector).
Lý do mà chúng tôi đưa ra
các yêu cầu trên vì:
Thứ nhất: Có biết cách sử dụng máy vi tính thì chúng ta mới
có thể mở máy, tắt máy, chọn những chương trình làm việc thích hợp với nhu cầu
của mình. Biết cách sao chép, lưu trữ, tìm kiếm tài liệu ...
Thứ hai: Để tạo được một giáo án điện tử nhất thiết phải
biết cách sử dụng phần mềm trình diễn PowerPoint (trong bản sáng kiến này tôi
đề cập đến phần mềm PowerPoint). Đây là phần mềm có sẵn trong bộ MS Office,
dùng để tạo các Slide trình diễn đa dạng trên máy tính. Nếu chỉ dừng ở mức gõ
những nội dung cần thiết cộng thêm những định dạng về Font chữ, màu sắc thì có
lẽ giáo viên nào cũng làm được. Nhưng nếu chỉ đơn giản thế thì chúng ta chưa
thấy được hết tính năng của phần mềm này, do đó chúng ta phải biết cách sử dụng
và sử dụng thành thạo thì mới phát huy được tính hiệu quả của việc ứng dụng công
nghệ thông tin trong giảng dạy.
Từ
những dòng chữ khô khan, từ những hình ảnh đơn giản được đưa vào bài giảng
người giáo viên phải biết cách làm cho nó sinh động, thu hút học sinh bằng các
hiệu ứng hoạt hình của phần mềm, bằng những kiểu bay, xoay, hướng di chuyển của
đối tượng, tính năng liên kết các Slide... kết hợp với các kiểu âm thanh thật
thú vị.
Thứ ba: Khi sử dụng giáo án điện tử, bài dạy của chúng ta sinh động hơn so với
cách dạy thông thường. Ngoài ra chúng ta còn có thể làm cho bài dạy của mình
ngoài việc sinh động còn phải phong phú. Hiện tại trên Internet có rất nhiều
hình ảnh có thể phục vụ cho bài giảng của chúng ta. Chính vì vậy chúng ta cần
phải biết cách truy cập vào Internet tìm kiếm những thông tin, hình ảnh phù hợp
với nội dung bài học, làm cho tiết dạy sinh động và phong phú hơn. Chẳng hạn
khi dạy các môn học như: Lịch sử - Địa lí, bài giảng thường đi kèm với nhiều
hình ảnh minh họa (lược đồ, mô tả một trận chiến, các căn cứ địa cách mạng,
diện tích lãnh thổ, ...).
Lúc này Internet sẽ là
một người bạn hỗ trợ đắc lực cho chúng ta, hay chúng ta có thể tìm những đoạn
phim tư liệu có liên quan để minh họa cho bài dạy, sẽ làm tăng thêm tính thuyết
phục, tính chất thực của các sự kiện.
Ví
dụ: Khi dạy bài : "Bác Hồ đọc bản tuyên ngôn độc lập" môn lịch sử lớp
5. Chúng ta sẽ tìm và Downloads (trên Internet) đoạn Video-clip Bác Hồ đọc
tuyên ngôn độc lập tại quảng trường Ba Đình cho học sinh theo dõi, từ những
hình ảnh thật về Bác và nội dung của bản tuyên ngôn được phát ra từ chính giọng
nói của Bác sẽ làm cho học sinh có cảm nhận sâu sắc hơn về tình yêu quê hương
đất nước, từ đó các em có thái độ học tập tốt hơn để tìm hiểu về lịch sử nước
nhà.
Nếu chỉ trình bày suông,thiết nghĩ cũng chẳng có vấn đề gì cả,nhưng tại sao
khi chúng ta đã chấp nhận làm GAĐT chúng ta lại không làm bài tập phong phú
hơn? Hiện tại những hình ảnh minh họa cho các nội dung nói trên tương đối nhiều
trên Internet. Chỉ cần bỏ chút thời gian mà có được những nội dunh,hình ảnh cần
minh học cho bài giảng thì người thầy nào cũng sẵn lòng cả.Điều này cũng đồng
nghĩa với việc giáo viên cần biết cách thức truy cập Internet để lấy thông
tin.Tuy nhiên,không phải hình ảnh nào chúng ta lấy từ Internet đều thỏa mãn ý
muốn của chúng ta.Chẳng hạn,chúng ta cần hình ảnh của một hình lập phương để
minh họa trong giờ học toán nhưng hình ảnh chúng ta lấy từ internet lại quá nhỏ
hay nó lại nằm chung với một hình khác .Như vậy chúng ta bó tay , không cần
minh họa hay vẽ lên bảng hay tìm một hình khác cho đến khi vừa ý ? Không , giải
pháp đơn giản hơn là chúng ta có thể phóng to hình này lên hay xén lại hình để
chỉ lấy phần hình thoi . Hay để tăng thêm tính thuyết phục , tính chất thực của
các sự kiện , giáo viên dạy lịch sử có thể thông qua các đoạn phim tư liệu . Vậy
chúng ta thực hiện các công việc tren bằng cách nào? Điều này đòi hỏi giáo viên
cần biết một ít kỹ thuật để xử lý màu sắc , cắt xén ảnh , các đoạn phim, đoạn
nhạc một cách hợp lý . Hoặc trong giờ
học ngoại ngữ , giáo viên có thể lấy các hình ảnh minh họa và cho các em nghe
các bài đọc của người bản xứ . Có như thế bài giảng sẽ sinh động hẳn , các em
lại nhớ được các từ vựng và phát âm chuẩn hơn . Có thể đây là thao tác tương
đôí phức tạp nhưng nó mang lại tính hiệu quả cao trong công tác giảng dạy .
Bài giảng sau khi
thiết kế sẽ được trình chiếu lên màn hình thông qua máy chiếu. Nghĩa là dù muốn
hay không giáo viên buộc phải biết cách sử dụng nó. Đây là một trong những yêu
cầu bắt buộc đối với giáo viên, chỉ cần một vài thao tác lắp máy chiếu với CPU
của máy tính và điều chỉnh độ lớn, độ nét trên màn hình giáo viên chắc hẳn sẽ
có một bài giảng chất lượng, học trò sẽ có không khí học thoải mái hơn.
Nhờ
các GAĐT mà các giáo viên đã tạo ra một không khí khác hẳn so với giờ dạy
truyền thống. Học sinh buộc phải tập trung nghe giảng và tư duy nhiều hơn trong
các giờ học. Tuy nhiên, tối thiểu người dạy phải có một kiến thức nhất định
chẳng hạn như sử dụng được phần mềm trình diễn PowerPoint để trình bày bài
giảng và cần phải có quan niệm các phương tiện kỹ thuật được đề cập trên là các
phương tiện hỗ trợ cho việc giảng dạy chứ không thể thay thế vai trò chủ đạo
của người thầy trong giờ lên lớp.
Hiện
nay bảng
tương tác
thông minh đã
được nhiều trường trên địa bàn TP.HCM lựa
chọn. Đây là
một thiết bị hỗ trợ dạy học mới xuất hiện vài năm
gần đây,
có nhiều tác dụng giúp giáo viên thực
hành giảng dạy nhằm nâng
cao hiệu quả giờ dạy, học sinh hứng thú học tập.
Với
bút điện
tử, giáo viên có thể trực tiếp kiểm soát các ứng
dụng từ bảng trắng, viết, vẽ, chỉnh sửa, chú thích. Mặt bảng được sử dụng như
một giao diện máy tính hiện
đại. Hình ảnh và chữ viết được lưu
vào máy tính và được chia sẻ như
những dữ liệu điện
tử thông thường - một file trong máy tính. Ngoài
ra còn hỗ trợ giáo viên thuận
tiện soạn thảo giáo án phục
vụ cho công
tác giảng dạy.
Có thể
nói, bảng tương
tác thông minh có rất nhiều tiện ích: Linh hoạt, áp dụng cho tất cả các lứa
tuổi, tăng chất lượng giảng dạy bằng cách hỗ trợ giáo viên trình bày những
thông tin từ internet và các nguồn khác một cách hiệu quả hơn, có nhiều cơ hội
tương tác và giảng dạy trên lớp. Nâng cao hứng thú và động lực của cả người học
lần giáo viên thông qua các công cụ đa chức năng và các nguồn tin đa dạng phong
phú
·
Lợi
ích đối với giáo viên:
-
Giúp giáo viên tương tác tốt với công nghệ thông tin và truyền thông khi giảng
bài trên lớp
-
Khuyến khích sáng tạo và linh hoạt, giáo viên có thể vẽ và giải thích rõ ràng
những thông tin đưa ra
-
Giáo viên có thể lưu và in ra những gì đã trình bày, bao gồm cả những lưu ký đã
được đưa thêm trong quá trình giảng bài, hạn chế phải nhắc lại, ôn lại nhiều
lần
-
Giáo viên có thể chia sẻ và sử dụng những tài liệu đã dạy...giúp giảm thiểu
đáng kể khối lượng công việc
-
Tạo hứng thú cho giáo viên thay đổi phương pháp sư phạm và sử dụng công nghệ
thông tin nhiều hơn, khuyến khích nâng cao chuyên môn
·
Lợi
ích đối với người học:
-
Nâng cao hứng thú và động lực học tập
-
Tạo cơ hội tốt hơn để học sinh tham gia và hợp tác cùng nhau, phát triển kỹ
năng xã hội và con người
-
Không phải mất thời gian chép bài nhờ chức năng lưu và in ra tất cả những gì đã
hiển thị trước đó
-
Học sinh cũng có thể xử lý và nắm bắt được nhiều thông tin thông qua bài giảng
rõ ràng, hiệu quả và linh hoạt
-
Giúp học sinh trở nên sáng tạo và tự tin hơn khi thuyết trình trước lớp
-
Học sinh có thể tiếp cận với công nghệ mà không cần sử dụng bàn phím. Điều này
giúp những em nhỏ chưa biết sử dụng máy tính có thể tự tin khi sử dụng công
nghệ thông tin .
*Lời
kết
“Vì sự nghiệp mười năm trồng cây
Vì sự nghiệp trăm năm trồng người”
Đổi
mới phương pháp dạy học nâng cao chất lượng giáo dục là một trong những mục
tiêu quan trọng hiện nay của ngành giáo dục. Việc ứng dụng CNTT nhằm đổi mới
nội dung, phương pháp dạy học là một công việc lâu dài, khó khăn đòi hỏi rất
nhiều điều kiện về cơ sở vật chất, tài chính, năng lực của đội ngũ giáo viên.
Nhưng thiết nghĩ rằng, với khả năng sư phạm vốn có cộng thêm một ít bồi dưỡng
về kiến thức tin học, các GV hoàn toàn có thể thiết kế được bài giảng điện tử
để thể hiện tốt hơn phương pháp sư phạm, góp phần đổi mới phương pháp giảng
dạy.
