Trong bối cảnh hội nhập toàn cầu ngày càng sâu rộng hiện nay, Tiếng Anh là một ngôn ngữ quan trọng. Nó là chìa khóa để giúp chúng ta tiếp cận được những tinh hoa, tiến bộ về văn hóa, giáo dục, khoa học, kĩ thuật và rất nhiều lĩnh vực khác của nhân loại. Bởi vậy, nó là ngôn ngữ thứ hai, là môn học bắt buộc của nhiều quốc gia trên toàn thế giới. Theo dự báo của các nhà phân tích, vào cuối thập kỷ này, hơn 1/3 dân số thế giới sẽ tham gia vào việc học tiếng Anh. Nhu cầu học tiếng Anh mang tính toàn cầu này đã cho thấy Tiếng Anh vô cùng quan trọng và cần thiết đối với việc phát triển kinh tế và xã hội ở tầm cỡ quốc gia cũng như đối với mỗi cá nhân trong xã hội.
Từ yêu cầu thực tế đó, môn Tiếng Anh đã được đưa vào chương trình chính khóa của mọi cấp học ở nước ta. Mục tiêu cuối cùng của việc dạy và học Tiếng Anh là học sinh có thể giao tiếp được bằng tiếng Anh. Khả năng giao tiếp thể hiện trên hai bình diện: tiếp nhận (nghe và đọc) và sản sinh (nói và viết) ngôn ngữ. Tuy nhiên để đạt được mục tiêu cuối cùng đó yếu tố đầu tiên học sinh cần nắm vững là ngữ âm (pronunciation).
Ngữ âm được coi là một trong những yếu tố cơ sở của tất cả các ngôn ngữ trên thế giới. Nếu phát âm chính xác thì mọi kĩ năng như nghe, nói, đọc sẽ trở nên dễ dàng hơn rất nhiều. Ngược lại, nếu phát âm sai hoặc không rõ ràng sẽ làm cho người nghe hiểu nhầm hoặc thậm chí không hiểu ý của người nói.
Xác định được tầm quan trọng đó nên việc dạy và học ngữ âm đã được đưa vào trong chương trình Tiếng Anh cấp tiểu học. Tuy nhiên đa số học sinh còn ngỡ ngàng và gặp nhiều khó khăn khi phát âm và ghi nhớ các âm đã học, trong khi đó việc khai thác và sử dụng các tài liệu phục vụ cho việc giảng dạy của giáo viên và học tập ngữ âm của học sinh còn hạn chế.
So với chương trình tiếng Anh cấp THPT hoặc THCS thì môn tiếng Anh đối với học sinh tiểu học còn mới lạ, nhất là môn ngữ âm. Mặc dù mỗi Unit đều có một tiết dành cho phần ngữ âm nhưng 35 phút thì khá ít ỏi và phương pháp chưa rõ ràng là nguyên do dẫn đến việc dạy và học môn ngữ âm chưa hiệu quả.
Sau đây là một phương pháp dạy ngữ âm tiếng Anh cho học sinh Tiểu học đã được thử nghiệm và gặt hái được một số hiệu quả tốt.
Một giờ học ngữ âm sẽ hiệu quả nếu giáo viên đi theo những quy trình dạy rõ ràng, cụ thể làm cho các âm tiết (sound) trở nên dễ dàng tiếp nhận với học sinh hơn.
- Giáo viên dạy từ có chứa âm đang học. Học sinh chú ý nghe.
- Giáo viên hướng mặt về phía học sinh để đọc âm một vài lần để học sinh có thể nghe rõ và quan sát được cử động của răng, môi, lưỡi khi phát ra âm này.
- Giáo viên đọc một vài từ có chứa âm đang học nữa để học sinh đọc theo.
- Giáo viên viết các từ đó lên bảng.
- Giáo viên miêu tả cách phát âm (vị trí của lưỡi, môi, răng…) và treo sơ đồ biểu thị vị trí của lưỡi, môi, răng khi phát âm rồi giảng giải cụ thể cho học sinh hiểu.
- Yêu cầu học sinh đồng thanh nhắc lại các từ trên bảng, sau đó gọi từng nhóm nhắc lại, cuối cùng gọi từng cá nhân (vài học sinh) lên nhắc lại.
- Theo tiến trình, giáo viên giới thiệu âm thứ 2.
- So sánh đối chiếu sự khác nhau giữa âm 1 và âm 2.
- Học sinh chia thành từng nhóm và nhắc lại cả 2 âm (isolated sounds) theo giáo viên hoặc theo băng đĩa.
- Trong phần này học sinh nên được thực hành theo từng từ (isolated sounds) đến cụm từ (short phrases) đến câu (sentences) rồi đến đoạn hội thoại (dialogue).
- Giáo viên đọc các cặp từ. Học sinh chú ý lắng nghe để nhận diện âm mà giáo viên đang đọc là âm nào. Sau đó, cả lớp lặp lại, nhóm lặp lại rồi đến cá nhân.
- Học sinh thực hành đọc các cụm từ, các câu và đoạn hội thoại có chứa âm đang học.
- Học sinh trình bày lại đoạn hội thoại theo cặp.
- Trong lúc học sinh thực hành, giáo viên phải luôn quan sát và hướng dẫn sửa lỗi sai cho học sinh kịp thời.
Giáo viên cung cấp cho học sinh một vài trò chơi hoặc hoạt động để học sinh củng cố lại kiến thức.
Như vậy, chúng ta thấy rằng việc phát triển ngữ âm tiếng Anh cho học sinh tiểu học là không hề đơn giản. Nó đòi hỏi người giáo viên phải có phương pháp dạy học sáng tạo nhưng hiệu quả. Chúng ta cần tạo ra niềm vui thích và hứng thú cho học sinh trong giờ học ngữ âm và giúp các em không còn cảm thấy khó khăn khi phát âm từ vựng Tiếng Anh nữa.