Đối với mỗi học sinh, khi biết đọc, biết
viết thì có nghĩa là cả một thế giới mới rộng lớn mênh mông sẽ mở ra trước mắt
các em. Học chữ là công việc đầu tiên khi các em đến trường và được tiến hành
thường xuyên trong suốt cả mười hai năm học phổ thông. Vì vậy, dạy chữ chính là
dạy người. Chính vì thế mà cố Thủ tướng Phạm Văn Đồng đã nói:
“
Chữ viết cũng là một biểu hiện của nết người. Dạy cho học sinh viết đúng, viết
cẩn thận, viết đẹp là góp phần rèn luyện cho các em tính cẩn thận, lònh tự
trọng đối với mình cũng như đối với Thầy và bạn đọc bài vở của mình”.
Chữ
viết và dạy chữ viết được cả xã hội quan tâm. Từ nhiều năm nay, mặc dù chúng ta
đã có nhiều cố gắng trong việc cải tiến dáng chữ, kiểu chữ, nội dung và phương
pháp dạy tập viết cùng với việc phát động phong trào Rèn chữ giữ vở mà đỉnh cao
là các cuộc thi Vở sạch chữ đẹp hàng năm. Nhưng nhìn chung, học sinh vẫn viết
sai, viết xấu và viết rất chậm.
Là
giáo viên, chúng tôi luôn trăn trở “ Làm thế nào để giúp các em có ý thức rèn
chữ, giữ vở” và chúng tôi đã cố gắng tìm câu giải đáp, hơn thế nữa, là một giải
pháp.
I- Những giải
pháp:
1.
Phân loại chữ viết của học sinh:
Vào
đầu năm học, chúng tôi cho học sinh viết bài khảo sát để nắm tình hình về chất
lượng “ Vở sạch, chữ đẹp”. Sau đó, chúng tôi phân thành từng nhóm các em có
khuyết điểm giống nhau về nét chữ :
-
Nhóm cần rèn nét tròn.
-
Nhóm cần rèn nét khuyết.
-
Nhóm cần rèn nét móc, nét hất.
-
Nhóm cần rèn dáng chữ, cách đặt dấu thanh.
-
Nhóm cần rèn khoảng cách giữa các con chữ, các tiếng.
2.
Chọn vở và bút :
-
Yêu cầu đặt ra cho chúng tôi ngay từ đầu năm là chọn vở cho học sinh để tránh
tình trạng vở lem, thiếu đường kẻ.
.
Vở được chọn phải có dòng kẻ rõ ràng, có độ đậm nhạt khác nhau giữa dòng kẻ
chính và dòng kẻ ô li.
. Chúng tôi
hướng dẫn học sinh bao vở cẩn thận, bên ngoài lớp giấy bao là một lớp ni lông.
.
Để giữ vở không bị quăn góc và luôn sạch sẽ, chúng tôi hướng dẫn học sinh sử
dụng bìa lót tay vì nó sẽ giúp cho vở của những em bị phong thấp hoặc ra mồ hôi
tay không bị lem khi viết.
-
Khi chọn bút, yêu cầu học sinh chọn bút mực, không sử dụng bút lông kim hoặc
bút bi vì hai loại bút này không tạo được nét thanh, nét đậm của chữ viết.
3.
Rèn cho học sinh tư thế ngồi viết, cách cầm bút, cách để vở :
Một
trong những yếu tố giúp học sinh viết chữ đẹp là cách cầm bút, để vở đúng qui
định. Tư thế ngồi viết của học sinh cũng không kém phần quan trọng trong việc
rèn chữ đẹp. Vì quá trình tập viết có quan hệ đến nhiều bộ phận trong cơ thể
của học sinh. Tư thế ngồi viết có quan hệ đến cột sống, đến phổi, đến lưng.
Cách cầm bút có quan hệ đến cả ngón tay và cánh tay. Hình dáng, kích thước chữ
trong vở có quan hệ đến mắt các em. Do đó, khi học sinh viết, cần coi việc phối
hợp đồng bộ các bộ phận cơ thể là một nguyên tắc đặc thù.
4.
Rèn chữ viết theo từng nhóm :
Chúng
tôi rèn chữ cho các em theo cấu tạo chữ như sau :
.Nhóm
1 : gồm các chữ n, m, p, v, u, i,
t.
Trọng
tâm của nhóm này là rèn luyện nét móc : nét móc ngược, nét móc xuôi, nét móc
hai đầu.
.
Nhóm 2 : gồm các chữ b, l, h, k, g,
y.
Trọng
tâm của nhóm này là rèn nét khuyết trên, nét khuyết dưới.
.
Nhóm 3 : gồm các chữ o, ô, ơ, a, ă,
â, d, đ, c, q, g.
Trọng
tâm của nhóm này là rèn nét tròn.
.
Nhóm 4 : gồm các chữ ch, th, nh,
kh, ph, qu, gi, tr, ng, ngh, gh.
Các
chữ của nhóm này do 2, 3 con chữ ghép lại nên trọng tâm là rèn cách nối ghép
liên tục.
Trước
khi rèn chữ viết theo từng nhóm, chúng tôi luôn phân tích nguyên nhân viết sai
rồi hướng dẫn lại cho các em nắm chắc quy trình viết, xác định đường kẻ, tọa
độ, điểm đặt bút, cách nối liền mạch và điểm dừng bút.
Tuy
nhiên, nếu cùng một lúc mà đòi hỏi các em viết đúng, viết đẹp ngay là điều
không thực tế, khó mà thực hiện. Do vậy, chúng tôi định ra mỗi tuần rèn mỗi chữ
khác nhau. Khi rèn đến chữ nào, nhóm viết sai sẽ được chúng tôi lưu ý, nhắc
nhở, hướng dẫn nhiều hơn. Cứ như thế, rèn chữ này xong, chúng tôi mới chuyển
sang rèn chữ khác cho các em.
5.
Rèn viết đoạn văn xuôi, bài thơ :
Ở
giai đoạn này, chúng tôi luôn lưu ý các em cách nối nét giữa các chữ cái trong
một tiếng, khoảng cách giữa các tiếng, cách đặt dấu thanh ngay âm chính.
Cách
trình bày bài văn, bài thơ cũng phải được thống nhất. Ngay từ đầu năm, chúng
tôi đã hướng dẫn các em cách thức trình bày chung cho thể loại văn xuôi; thể
loại thơ bốn chữ, năm chữ, thơ lục bát. Riêng với tựa bài, tùy theo số lượng
chữ mà trình bày cho cân đối.
Lưu
ý học sinh, khi viết sai không được dùng bút xoá hoặc gôm để tẩy mà phải dùng
bút chì và thước gạch ngang chữ sai rồi viết lại chữ đúng bên cạnh.
6.
Rèn chữ cái viết hoa:
Đây
là giai đoạn khó khăn nhất vì chữ hoa gồm nhiều nét uốn lượn, nét khuyết, nét
cong nên chúng tôi thường cho các em phân biệt các nét rồi hướng dẫn cách viết
riêng từng nét một cho đến khi thật nhuần nhuyễn, mới yêu cầu học sinh hoàn
chỉnh một chữ cái viết hoa.
7.
Các biện pháp khác :
-
Song song với các biện pháp trên, một điều không thể thiếu trong quá trình
hướng dẫn các em rèn chữ giữ vở, đó là cần xây dựng cho các em: ý thức tự giác
rèn chữ giữ vở.
-
Để giúp các em thích thú, say mê với việc rèn chữ đẹp, chúng tôi thường kể cho
các em nghe những câu chuyện về gương rèn chữ như Cao Bá Quát, thầy giáo Nguyễn
Ngọc Ký.
-
Mỗi tháng, chúng tôi khen thưởng các em có tiến bộ, động viên các em chưa cố
gắng, tránh trách phạt nặng nề. Bởi vì khi hoảng sợ thì chẳng ai có thể viết
đẹp được mà các em chỉ viết đẹp khi thật thoải mái bằng sự chăm chút của giáo
viên và sự kiên trì của bản thân các em.
-
Khi viết bảng ở lớp, viết sổ liên lạc hoặc chấm bài, chúng tôi đều cố gắng viết
chữ chân phương, rõ ràng và thật đẹp vì chúng tôi tâm niệm rằng mình phải là
tấm gương sáng cho học sinh noi theo.
8.
Một số lưu ý :
Để
việc rèn chữ, giữ vở của học sinh đạt kết quả, ngoài sự dạy dỗ công phu của
giáo viên, sự kiên trì của học sinh, chúng ta cần phải có sự phối hợp với nhà
trường vàphụ huynh học sinh.
-
Về phía nhà trường:
Chúng
tôi tranh thủ sự hỗ trợ của Ban Giám Hiệu về cơ sở vật chất như trang bị bàn
ghế đúng kích thước; phòng học đầy đủ ánh sáng; bảng lớp có dòng kẻ rõ ràng,
gắn ở vị trí cân đối sao cho học sinh ngồi ở hướng nào cũng nhìn thấy bảng; mẫu
chữ viết thường và mẫu chữ viết hoa cũng được chuẩn bị đầy đủ.
-
Về phía phụ huynh học sinh :
Chúng
tôi cố gắng làm thay đổi nhận thức của phụ huynh trong vấn đề rèn chữ, giữ vở
để phụ huynh thấy rõ quan niệm “ Nét chữ - Nét người” vẫn giữ nguyên giá trị
của nó. Để từ đó, phụ huynh có sự quan tâm, đôn đốc, nhắc nhở các em trong việc
rèn chữ.
Chúng
tôi thiết nghĩ : bất cứ một công việc nào, dù khó khăn đến đâu, nhưng nếu “ có
công mài sắt” sẽ “ có ngày nên kim”.
Một số hình ảnh viết chữ đẹp.

